Ο ΧΕΡΟΥΒΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ εκτείνεται μόνον όσον ακριβώς απαιτεί η εν τω ιερώ υπηρεσία του ιερέως
https://analogion.com/forum/index.php?threads/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AE-%CF%87%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CE%B2%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CF%8D%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%85.3576/
Μέριμνα λοιπόν του ψάλτη είναι να συγχρονιστεί με τον ιερέα. Φυσικά όταν είναι σταθεροί και οι δύο , μαθαίνει ο ένας το ρυθμό του άλλου. Εγώ προτιμώ να είμαι λίγο πιο γρήγορος στο ρυθμό μου και αν τελειώσω πιο σύντομα να ψάλλω και το "ως τον βασιλέα...", παρά να το πως αργά και μετά να πως χύμα το υπόλοιπο.
Θεωρώ όμως απαράδεκτο να περιμένει ο ιερέας και ο ψάλτης να συνεχίζει, να μπαίνει η συγκεκριμένη μελοποίηση και ο εγωισμός του ψάλτη πάνω από τη λειτουργική τάξη, ευπρέπεια και ανάγκη.
...Καποιος δασκαλος στην Πολη, καποτε μου ειπε οτι σκοπος του Χερουβικου ειναι να ντυσει μουσικα μια απο τις πιο σημαντικες στιγμες της Θ. Λειτουργιας και οχι το αντιθετο.
Τα δε παραδεδομενα χερουβικα ειναι μια καταγραφη "rule of thumb". Δηλαδη δινουνε μια βαση για το που κολλανε οι διαφορες μουσικες γραμμες. Ομως το κειμενο δεν πρεπει να γινεται και τυρρανος, ετσι ενας καλος ψαλτης (προπαντων αν δεν υπαρχει κατανοηση και συνεννοηση με τον ιερεα) θα πρεπει να ειναι ελαστικος και να εχει την ανεση να μπορει να κοβει και να ραβει κατ' αναγκη, γιατι πανω πρεπει να υπαρχει σεβασμος για τη σημασια της στιγμης.
...Το πρώτο που ήθελα να επισημάνω ήταν αυτό που ανέφερε πολύ εύστοχα ο Τσακ77 για τη σωστή επιλογή των μουσικών κομματιών. Θεωρώ πως τα χερουβικά της εβδομάδας του Πέτρου π.χ., εκτελεσμένα με ανάλογη ρυθμική αγωγή καλύπτουν άνετα ένα λογικό χρόνο περίπου 5 λεπτών, όσο χρειάζεται ο ιερέας για να πράξει αυτά που πρέπει χωρίς καμία βιασύνη. Ως προς το ότι η θυμίαση πρέπει να γίνεται στο "τριάδι" (πολλές φορές "τριάαααα...", ενώ δε φαίνεται κάτι τέτοιο στα παλαιότερα κείμενα) είναι κάτι που ΄προσάθώ σιγά σιγά να αποδομήσω, αν και πολλές φορές το ζητούν οι ιερείς από συνήθεια.
...Ακριβώς αυτή είναι και η δική μου άποψη.
Απ' όσο μπορώ να γνωρίζω δεν υπάρχει κάποια παλαιά μαρτυρία για την θυμίαση στο "Τριάδι".
...Ισως στην Ελλαδα δεν ειναι συνηθες, αλλα δεν ειναι λιγες οι φορες που εχω δει συναδελφους της Αρχιεπισκοπης Θυατειρων να γινονται ρεζιλι, και να βγαινει ο ιερεας απο την ωραια πυλη και να φωναζει να συντομευουν,
...Όταν ο Καραμάνης είχε πια γεράσει και ήθελαν να του δείξουν ότι δεν κάνει πια για τη μητρόπολη Θεσσαλονίκης, έβγαλαν τα άγια πριν τελειώσει το χερουβικό. Αυτό ήταν αφορμή να παρεξηγηθεί και να αποχωρήσει (πικραμένος βέβαια) από το αναλόγιο....
...Πάντως η δική μου άποψη (την οποία και την εφαρμόζω) είναι ο ψάλτης να λέει αυτό που θέλει. Ο Χερουβικός ύμνος ήταν ένα αντίφωνο που λεγόταν (προφανώς) πολλάκις, όσο χρόνο χρειαζόταν. Αν λειτουργούσαν στην (απλόχωρη) Αγία Σοφία με 40 παπάδες και 80 διάκους μπορεί να τό έλεγαν περισσότερες φορές απ΄ ότι σε άλλη μικρότερη ενορία.
Δεν με ενοχλεί καθόλου να με κόψουν.
...η διαφορά καθημερινής-κυριακάτικης Θ. λειτουργίας είναι στο "Ανάστασιν Χριστού" δηλαδή το πολύ 1'. Γενικώς νομίζω πως 5' είναι πάρα πολλά για να αναγνωστούν πολύ καθαρά η ευχή "ουδείς άξιος...", ο Ν' κτλ.
Για να προκύψουν τα 8-10' πρέπει οι ιερείς να τελειώσουν και να περιμένουν τον ψάλτη, πράγμα μη ορθό (ανεξαρτήτως αν υπάρχει συλλείτουργο).
...Τό θέμα τοῦ χερουβικοῦ ὕμνου εἶναι πολύ εὔκολο νά ἀπαντηθεῖ ἄν σκεφτοῦμε ὅτι πρωτοεμφανίζεται κατά τόν 6ο αἰῶνα, λένε ἐπί ἐποχῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ, ἄλλοι μάλιστα τό θέλουν καί ποίημά του. Ὁπότε οἱ εὐχές προϋπῆρχαν τοῦ ὕμνου, πού, προφανῶς, γράφτηκε γιά νά καλύψει τό χρόνο προετοιμασίας τῶν δώρων.
...Δεν μπορεί δηλαδή να ψέλνουμε σε αργό ρυθμό μέγιστα χερουβικά με κράτημα που κρατάνε κανα τέταρτο και βάλε και να παραπονιόμαστε ότι μας κόβει ο παπάς... (χώρια που θα βαριέται κι ο κόσμος).
...Είναι θέμα λογικής: ο παπάς έχει τελειώσει τα δικά του και περιμένει να βγει και το βλέπει κι ο κόσμος. Πόσο να περιμένει ο άνθρωπος στεκόμενος με τα τίμια δώρα; 10-20 δευτερόλεπτα; 1 λεπτό; Ως εδώ εντάξει. Δεν μπορεί όμως να στέκεται 5 λεπτά, για να τελειώσει ο δεξιός το "αποθώμεθα μέριμναν" κι ο αριστερός ν' αρχίσει "ως τον βασιλέα" μετά... κρατήματος παρακαλώ! Οι "τηρητές" του τυπικού και της παράδοσης παίρνετε πολλές φορές πράγματα που ίσχυαν για άλλες περιστάσεις και θέλετε να τα κολλήσετε στη σημερινή εποχή, μην καταλαβαίνοντας ότι είστε εκτός πραγματικότητας.
...Το αργό όμως χερουβικό δεν έχω δει ποτέ και πουθενά να βοηθάει σε κάτι, παρά μόνο να καταδείξει τον ψάλτη ως επιδειξιομανή. Όταν ο ιερέας βγαίνει να θυμιάσει και ο ψάλτη δεν έχει ολοκληρώσει το «Οι τα χερουβίμ» ο κόσμος αναρωτιέται «Ωχ, πόσο θα το τραβήξει σήμερα;»
...Ο κάθε ἱερέας ἔχει τὸν τρόπο του καὶ τὸν χρόνο του. Τὸ πὼς προκύπτουν αὐτὰ ἄς τὸ βρεῖ ὁ ἐπίσκοπος ὁποὺ τὸν χειροτόνησε ...
Μὲ βἀση τὸ παραπάνω ὁ κάθένας μας γνωρίζει πὼς νὰ κινηθεῖ, εἴτε ἀργὰ εἴτε σύντομα, εἴτε ὁλόκληρο χερουβικὸ εἴτε μισὸ χύμα.
Πάντως δὲν εἶνια τυχαῖο πὼς τὰ ἐπικρατέστερα πλέον χερουβικὰ εἶναι τὰ λεγόμενα σύντομα τῆς ἑβδομάδος καὶ ἡ γνωστὴ σειρὰ τοῦ Φωκαέως. Αὐτὰ ἐξυπηρετοῦν πλέον κάθε ἀκολουθία καὶ δὲν λείπουν ἀπὸ ΚΑΝΕΝΑ σχεδὸν τυπωμένο βιβλίο μετὰ τὸ 1820, στοιχεῖο δημοτικότητας καὶ εὐχρηστίας.
Προσωπικὰ, τὸν λειτουργὸ δὲν τὸν ἀφήνω νὰ περιμένει. Μόλις ἐτοιμαστεῖ, ἡ ψαλμωδία τελειώνει ὅπου κι ἄν βρίσκεται καὶ δὲν ἔχω κανένα πρόβλημα ἀπολύτως ...
Ὁ καλύτερος κατὰ τὴ γνώμη μου συνδυασμὸς εἶναι ἀργοσύντομο τρισάγιο μὲ ἐπανάληψη τοῦ ἰδίου στο Δύναμις, σύντομο χερουβικὸ, σύντομα λειτουργικά, σύντομο ἄξιον ἐστιν, ἀργὸ κοινωνικό (λόγω μετάληψης τῶν πιστῶν).
...Ἀπὸ ποῦ κι ὡς ποῦ προκύπτει πὼς ὅποιος ἱερέας ἑπιτελεῖ σὲ σύντομο χρόνο τὴν Θ. Λειτουργία, σημαίνει πὼς βιάζεται;
Κι ἀπὸ ποῦ κι ὡς ποῦ προκύπτει πὼς ὅποιος ἱερέας ΔΕΝ κινεῖται σύντομα ἀλλὰ τὸ τραβάει σημαίνει πὼς λειτουργεῖ καλύτερα;
Ἄς μὴν κρίνουμε ἀπὸ τὴν δική μας ψαλτόλυσσα νὰ ψάλλουμε τὸ χερουβικὸ τοῦ 14ου αἰ., τὸ πὼςλειτουργεῖ ὁ ἐφημέριος.
...Ὁ «μυστικὸς ὕμνος» εἰσήχθη τὸ ἔτος 574 γιὰ νὰ καλύπτει τὴν προσφορὰ τῶν δώρων.
Ἄλλοι καλυπτήριοι ὕμνοι εἶναι ἡ ἐπιλύχνιος εὐχαριστία «Φῶς ἱλαρὸν...» γιὰ τὴν προσφορὰ φώτων, τὰ ἀντίφωνα τῆς λειτουργίας γιὰ τὴν προσκομιδή, τὸ Ἀλληλουάριο γιὰ τὴν θυμίαση τοῦ Εὐαγγελίου, τὸ κοινωνικὸ γιὰ τὴν θεία μετάληψη, τὸ «Πληρωθήτω...» γιὰ τὴν ὑποστροφὴ τῶν σκευῶν στὸ σκευοφυλάκιο, τὸ στιχηρὸ τῆς ῥαντίσεως τοῦ μεγάλου ἁγιασμοῦ, οἱ ψαλμοὶ τῶν ἐγκαινίων γιὰ τὶς σχετικὲς διαδικασίες, τὸ «Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμὸν...» γιὰ τὸν ἀσπασμὸ τοῦ νεκροῦ, τὸ μεταγενέστερο «Ἄνωθεν οἱ προφῆται...» γιὰ τὴν ἔνδυση τοῦ ἀρχιερέως κ.ἄ.
...ο Χερουβικός ύμνος πρέπει να ψάλλεται ηπίως και μετά δέους και συστολής αναλόγου προς την ιερότητα της στιγμής. Αντεδείκνυνται φωνασκίαι και ισχυραί βοαί κατά την εκτέλεσιν του ύμνου τούτου. Εν το ναώ επικρατεί ατμόσφαιρα κατανύξεως, την οποίαν διαλύουν αι άτακτοι φωναί,... Επομένως εκτός τόπου και χρόνου ευρίσκονται όσοι εκμεταλλεύονται την θέσιν των και θεωρούντες την ώραν ταύτην ως μοναδικήν ευκαιρίαν προς επίδειξιν μουσικών γνώσεων, σπεύδουν να εκτελέσουν τον Χερουβικόν ύμνον κατά τρόπον πόρρω απέχοντα της μυσταγωγικής τελετουργίας
