επιτρέπεται να ψάλλουμε το "Αγνή Παρθένε" στην ώρα του κοινωνικου;
Ἁγνὴ Παρθένε Δέσποινα
Αγνη παρθενε παραδοσιακον εις ηχον Β
Ποίημα Λατινικὸν μεταφρασθὲν τῇ Ἑλληνικῇ
παρὰ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου
῾Υπάρχει κάπου τὸ λατινικὸν πρωτότυπον; μποροῦμε νὰ τὸ ἔχωμε ἐδῶ;
Πολὺ ὡραία ἡ μελοποίησις σὲ β΄ ἦχο κατὰ τὸ ὕφος τῶν ἐξαποστειλαρίων. πρέπει ὅμως νὰ διευκρινίσωμε ὅτι ἀνεξαρτήτως τοῦ ἤχου καὶ τοῦ ὕφους ποὺ θὰ ψαλῇ αὐτὸ τὸ ποίημα δὲν ἐπιτρέπεται ἡ χρῆσίς του κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν. ἰδίως δὲν δικαιολογεῖται μὲ τίποτε ἡ χρῆσίς του στὴν θεία λειτουργία, καὶ μάλιστα στὴν ὥρα τοῦ κοινωνικοῦ, διὰ τοὺς ἑξῆς λόγους·
1. Τὸ ποίημα αὐτὸ ἔχει ἀπαγορευθῆ γιὰ «λειτουργικὴ» (ἢ μᾶλλον ἀντιλειτουργικὴ) χρῆσι μὲ ἐγκύκλιο τῆς ἱερᾶς συνόδου.
2. Δὲν εἶναι λειτουργικὴ σύνθεσις, δηλαδὴ δὲν εἶναι ποίημα ὑμνογραφικόν, δὲν εἶναι ἐκκλησιαστικὸς ὕμνος, ἀλλὰ ἕνα τραγουδάκι ποιηθὲν κατὰ τὰ κοσμικὰ πρότυπα καὶ μέτρα.
3. ῾Η χρῆσίς του ὡς κοινωνικοῦ εἶναι ἀπαράδεκτος, διότι κατ᾿ ἐκείνην τὴν ὥρα ἀναπέμπονται ὕμνοι πρὸς τὸν Κύριό μας καὶ ὄχι πρὸς τὴν θεοτόκο καὶ ἄλλους ἁγίους. γιὰ τὸν ἴδιο λόγο δὲν ἐπιτρέπεται ἡ χρῆσις στὴν ὥρα τοῦ κοινωνικοῦ διαφόρων τροπαρίων, ἰδιομέλων, προσομοίων, πολυελέων καὶ λοιπῶν ἀναφερομένων εἰς τὴν θεοτόκον, εἰς ἁγίους, εἰς ἐκκλησιαστικὰ ἢ ἐθνικὰ καὶ ἱστορικὰ γεγονότα καὶ εἰς ἄλλα τινά.
4. ῾Ο ποιητὴς (καὶ μεταφραστής;) ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως δὲν τὸ ἐχρησιμοποίησε ὡς λειτουργικὸ ὕμνο οὔτε φαντάστηκε ποτὲ κάτι τέτοιο. προφανῶς ἂν ἤξερε ὅτι ἕναν αἰῶνα περίπου μετὰ τὴν ἔκδοσί του αὐτὸ τὸ ποίημα θὰ ἐχρησιμοποιεῖτο ἀπὸ κάποιους, γιὰ νὰ ἀντικαταστήσῃ παρατύπως ἱεροὺς καὶ ἀρχαιότατους ὕμνους τῆς θείας λειτουργίας, θὰ ἔσχιζε ὁ ἴδιος τὸ χειρόγραφό του.
5. ᾿Επίσης οἱ Σιμωνοπετρῖται μοναχοί, οἱ ὁποῖοι ἐμελοποίησαν νεωστὶ τὸ ἐν λόγῳ ποίημα, οὐδέποτε τὸ ἐχρησιμοποίησαν σὲ λατρευτικὴ χρῆσι οὔτε εἶχαν τέτοιον σκοπόν. ἁπλῶς τὸ ἐμέλισαν σὰν «ψαλτοτράγουδο» γιὰ τὴν τράπεζα, γιὰ μὴ λατρευτικὲς ἀλλὰ χαρούμενες συνάξεις, γιὰ κατηχητικά, γιὰ χριστιανικὲς κατασκηνώσεις, γιὰ ὁμάδες χριστιανοπαίδων καὶ λοιπά.
῾Επομένως ὅπως καὶ ἂν μελοποιηθῇ καὶ τραγουδηθῇ αὐτὸ τὸ ποίημα, εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ τελείως ἀκατάλληλο γιὰ χρῆσι ἐντὸς τοῦ ναοῦ σὲ ὁποιαδήποτε ἱεροτελεστία. εἶναι ὡραῖο νὰ τὸ μαθαίνουν τὰ παιδιὰ καὶ γιὰ ὁποιαδήποτε ἐξωλατρευτικὴ χρῆσι, ἀντὶ νὰ τραγουδᾶμε ἄλλα ᾄσματα κοσμικοῦ ἢ ἀσεβοῦς περιεχομένου. γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο προσωπικῶς λίγο μὲ ἐνδιαφέρει ἂν θὰ τραγουδηθῇ σὰν βὰλς ἢ σὰν ἐξαποστειλάριο ἢ σὰν δημοτικὸ ἢ σὰν λαϊκὸ ἢ σὲ ὕφος «τζὰζ» ἢ «ῥόκ».http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=246&p=4356#p3206
Απ' όπου και αν είναι εμπνευσμένη η μελοποίησή του, είναι εξαιρετικό και μάλιστα η Μονή της Σιμωνόπετρας το ερμηνεύει ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΈΣΤΑΤΑ!
Συμφωνώ βέβαια με την άποψη ότι δεν προορίζεται για την λατρεία.
Από την άλλη όμως, επειδή ζούμε σε μια εποχή που τα νεύρα μας είναι τεντωμένα πολύ, είναι μια καλή λύση για καλμάρισμα όταν πχ. περπατάμε στο δρόμο και το σιγοψέλνουμε, ή όταν είμαστε μόνοι στο σπίτι και βρισκόμαστε κάτω από μια εικόνα της Παναγίας μας, προσπαθόντας να ηρεμήσουμε.
Χριστός Ανέστη!Σύμφωνα με πληροφορίες,ο Άγιος Νεκτάριος το είχε γράψει για να το ψάλλουν οι μοναχές όταν έκαναν δουλειές στην κουζίνα,μαγείρευαν,καθάριζαν φασολάκια(δεν το λέω ειρωνικά προς θεού,όταν μου το είπε φίλος βυζ.μουσικολόγος ότι τα συνέθεσε αυτό και άλλα τέτοια άσματα ο Άγιος για αυτό το λόγο έμεινα έκπληκτος),την δε μουσική που είχε συνθέσει ο ίδιος,για την αρχική μιλάω και όχι τη σιμωνοπετρίτικη,εμπνευσμένος ή και αντιγράφοντας ιταλικη μελωδία,(δεν θυμάμαι ακριβώς),την είχε επιλέξει επειδή ακριβώς του άρεσαν τα ιταλικά άσματα της εποχής.Αν δεν κάνω λάθος τα ανωτέρω τα μαρτυρεί ο ίδιος..
Ναι μεν δεν πρέπει να ψάλεται σε ώρα λατρείας (καθότι ψαλτοτράγουδο), αλλά δεν είναι και για... πέταμα... Ούτε σαν μελωδία, ούτε (ακόμα περισσότερο) ως στίχος.
Ο Ύμνος "Αγνή Παρθένε είναι μη-λειτουργικός ύμνος. Απαγορεύονται αυστηρα οι μη-λειτουργικοι ύμνοι κατά την ώρα που ψάλλεται το Κοινωνικό.https://analogion.com/forum/index.php?threads/%CE%91%CE%B3%CE%BD%CE%AE-%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B5-%CE%94%CE%AD%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%B1.27604/
Ωραίο βαλσάκι .
Δια πάσαν νόσον και πάσαν..
Το χω ακούσει από επικαλυπτικό ύμνο , κοινωνικό , χερουβικό , στο αντίδωρο , σε γάμο, σε βαφτίσια (σε κηδεία δεν τ άκουσα ακόμη ) ,συναυλίες , ραδιόφωνα .
Ο Γαϊτάνος ; Που είναι ο Γαϊτάνος ρε παιδιά; Δεν το ανακάλυψε ; Δεν το είπε ακόμα;
Πάντως άκουσα (εν είδη κουτσομπολιού, από μουσικό παραγωγό ) , ότι ετοιμάζει ένα μεγάλο project που θα κάνει θραύση σε μητροπόλεις...
Παπα Γρηγόρης Σιμωνοπετρίτης.
Κατά τα λεγόμενά του, δε γράφηκε για χρήση στη θ. λατρεία.
Μια άλλη επιλογή είναι αντί χερουβικου να ειπωθεί το αγνή παρθενε Δέσποινα, ωραίο και λαοφιλέστατο.
Σε ταξίδια μας με τη χορωδία ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΦΩΝΕΣ, κυρίως σε Ρωσία και Πολωνία, μας ζητούσαν επίμονα να τους πούμε το Αγνή Παρθένε. Δεν το είπαμε, όχι γιατί δεν θέλαμε, αλλά γιατί δεν το είχαμε μαζί μας. Στο Μπιαλίστογκ, μάλιστα, της Πολωνίας, σε μια λειτουργία σε μοναστήρι, που παρακολουθήσαμε ως εκκλησιαζόμενοι, η χορωδία τους το είπε, μεταφρασμένο στην Πολωνική γλώσσα, αντί κοινωνικού.
Αντί γι' αυτό τους ψάλλαμε το "εξομολογείσθε τω Κυρίω...", το τετράηχο, τρίσημο Αγιορείτικο, από τον σχετικό τόμο της Σιμωνόπετρας και τους άρεσε πολύ. Αυτό μπορεί να είναι μια εναλλακτική λύση, όταν ο κόσμος ζητά το Αγνή Παρθένε σε εκκλησιασμό και εμείς δεν θέλουμε να το πούμε. Είναι σαφώς μέλος εκκλησιαστικό, ως πολυέλαιος, αλλά και εξ ίσου εντυπωσιακό.
το Αγνή Παρθένε δεν είναι προς χρήσιν στους ναούς, αλλά είναι μια εύκολη προσευχή και μουσικώς μια αρκετά "έξυπνη" μελωδία. Δεν πρέπει να αποτελεί, όμως, αποδιοπομπαίο τράγο το συγκεκριμένο τραγούδι, για το γεγονός ότι το μινόρε είναι το πιο σύνηθες άκουσμα σε ιερούς ναούς τις τελευταίες δεκαετίες.
Από κει και πέρα, αν χρησιμοποιείται εντός της λατρείας [....] αυτό είναι κάτι που μπορεί με κόσμιο τρόπο να επισημανθεί και ψεχθεί, χωρίς να μειώνεται το ίδιο το άσμα
Αν η συζήτηση γίνεται για το παρόν άσμα (γιατί αυτό αυζητούμε στο παρόν νήμα), γιατί αυτή η επιμονή να αναφέρεται η ορθή πρακτική της λατρείας, τη στιγμή που κανείς δεν συμφωνεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ώρα λατρείας (και πρώτα- πρώτα αυτός που το συνέθεσε);;
Νομίζω ότι ο λόγος που το εν λόγω άσμα απορρίφθηκε από την "ψαλμώδησή" του εν ώρα λατρείας, δεν είναι ούτε ο ρυθμός του, ούτε τα λόγια του (ως μη έχοντα υμνογραφικά στοιχεία), ούτε η ανένταχτη σε κάποιο υμνογραφικό πλαίσιο δομή του.
Ο ρυθμός του που είναι τρίσημος δεν έρχεται σε αντίθεση ούτε με τα κρατήματα που οι περισσότεροι ψάλτες αγνοώντας την Πολίτικη παράδοση τα λένε σε τρίσημο, ούτε με τους Αγιορείτικους Πολυελέους που αν και προλογίζονται ως "διτρόχαιος δακτυλικός εξάσημος" πάλι λέγονται σε τρίσημο, ούτε με τα μεγαλυνάρια της της θ' ωδής της Υπαπαντής, που και πάλι, αγνοώντας το συνεπτυγμένο του ρυθμού, είθισται να λέγονται σε τρίσημο.
Τα λόγια του είναι απλά, χωρίς "λογιότητες", επηρεασμένα όμως από την εκκλησιαστική ορολογία.
Ως ποίημα χρησιμοποιεί τον δεκαπεντασύλλαβο στίχο, όχι ξένο προς την υμνογραφία, το δε εφύμνιό του χρησιμοποιείται ούτως ή άλλως στον Ακάθιστο ύμνο.
Η μελοποίησή του από τον Γρηγόριο, προφανώς, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, έγινε για χρήση εκτός λατρείας.
Όλοι μας, πιστεύω, κάποια στιγμή το ψάλλαμε ή τουλάχιστον το σιγοτραγουδήσαμε. Διότι, αντικειμενικά, είναι μία πολύ ωραία δημιουργία. Γι' αυτό και κατέστη τόσο αγαπητό και λαοφιλές άσμα παγκοσμίως.
Η εκκλησία μέχρι στιγμής δεν το ενέταξε στη λατρεία, μάλιστα δε, απαγόρευσε την χρήση του εντός της λατρείας. Η χρήση του επομένως εντός λατρείας είναι καταδικαστέα και οι αυθαιρεσίες (πολλές φορές δίκην "παραγγελιάς") είναι απαράδεκτες.
Αν στο μέλλον η εκκλησία κρίνει ότι κάπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί, τότε βεβαίως θα το ψάλλουμε, υπακούοντας στην μητέρα Εκκλησία.
