https://www.oodegr.com/oode/israil/thriskeia/giati_apistoun_1.htm#pano
στην ανωτέρω διεύθυνση ένας θεολόγος πολύ ωραια αναπτύσσει το θέμα του Μεσσία, του Χριστου.
μας λέει πως οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, προ Χριστου και μετά Χριστόν, ερμηνεύουν σωστά την Παλαιά Διαθήκη, διότι ειναι φωτισμένοι από τον Θεό και μας περιγράφουν τον αληθινό Μεσσία, τον Ιησου Χριστό, ο οποιος ειναι ο Υιός του Θεου που ενηνθρώπησε.
αλλά και η ερμηνεία των Εβραίων στέκει!
όχι ότι έχουν δίκιο για τον αληθινό Μεσσία, για τον Χριστό, αλλά διότι ο Μεσσίας που περιγράφουν και περιμένουν -ερμηνεύοντας την Παλαιά Διαθήκη με τον τρόπο τους- δεν ειναι ο Χριστός αλλά ο Αντίχριστος!
έτσι, ο Θεός έκανε το χατήρι στους Εβραίους, αφου βρισκόμαστε προ της εμφανίσεως του "Μεσσία" τους, αλλά παράλληλα οι Άγιοι της Εκκλησίας μας μας υπενθυμίζουν ότι ο Θεός δεν πρόκειται να εγκαθιδρύσει επί της γης βασιλεία. αμέσως μετά το 666, 3,5 χρόνια μετά, θα γίνει η Β' Παρουσία του Μεσσία, του Κυρίου ημων Ιησου Χριστου, και ο Παράδεισος, η Βασιλεία των Ουρανων θα ειναι επουράνια, πνευματική.
στην ανωτέρω διεύθυνση ένας θεολόγος πολύ ωραια αναπτύσσει το θέμα του Μεσσία, του Χριστου.
μας λέει πως οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, προ Χριστου και μετά Χριστόν, ερμηνεύουν σωστά την Παλαιά Διαθήκη, διότι ειναι φωτισμένοι από τον Θεό και μας περιγράφουν τον αληθινό Μεσσία, τον Ιησου Χριστό, ο οποιος ειναι ο Υιός του Θεου που ενηνθρώπησε.
αλλά και η ερμηνεία των Εβραίων στέκει!
όχι ότι έχουν δίκιο για τον αληθινό Μεσσία, για τον Χριστό, αλλά διότι ο Μεσσίας που περιγράφουν και περιμένουν -ερμηνεύοντας την Παλαιά Διαθήκη με τον τρόπο τους- δεν ειναι ο Χριστός αλλά ο Αντίχριστος!
έτσι, ο Θεός έκανε το χατήρι στους Εβραίους, αφου βρισκόμαστε προ της εμφανίσεως του "Μεσσία" τους, αλλά παράλληλα οι Άγιοι της Εκκλησίας μας μας υπενθυμίζουν ότι ο Θεός δεν πρόκειται να εγκαθιδρύσει επί της γης βασιλεία. αμέσως μετά το 666, 3,5 χρόνια μετά, θα γίνει η Β' Παρουσία του Μεσσία, του Κυρίου ημων Ιησου Χριστου, και ο Παράδεισος, η Βασιλεία των Ουρανων θα ειναι επουράνια, πνευματική.
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΙΩΑΝ.5-18 διὰ τοῦτο οὖν μᾶλλον ἐζήτουν αὐτὸν οἱ ᾿Ιουδαῖοι ἀποκτεῖναι, ὅτι οὐ μόνον ἔλυε τὸ σάββατον, ἀλλὰ καὶ πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν Θεόν, ἴσον ἑαυτὸν ποιῶν τῷ Θεῷ.
10-32 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· πολλὰ καλὰ ἔργα ἔδειξα ὑμῖν ἐκ τοῦ πατρός μου· διὰ ποῖον αὐτῶν ἔργον λιθάζετέ με; 10-33 ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ ᾿Ιουδαῖοι λέγοντες· περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν.
14, 9 ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πῶς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα; 14-10 οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι;
Ο ΥΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΡΧΟΣ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΟΣ
8-57 εἶπον οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι πρὸς αὐτόν· πεντήκοντα ἔτη οὔπω ἔχεις καὶ ᾿Αβραὰμ ἑώρακας; 8-58 εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αβραὰμ γενέσθαι ἐγώ εἰμι.
ΑΠΟΚ. 22-13 ἐγὼ τὸ Α καὶ τὸ Ω, ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος, ἀρχὴ καὶ τέλος.
Ο ΥΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΘΑΝΑΤΟΣ
1- 17 ἐγώ εἰμι ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος 1-18 καὶ ὁ ζῶν, καὶ ἐγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ Ἅδου.
Ο ΥΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΩΝ
ΜΑΤΘ. 18-20 οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.
28-19 πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, 28-20 διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. ἀμήν.
ΙΩΑΝ. 3-13 καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ.
Ο ΥΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΝΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΤΙΣΜΑ
ΙΩΑΝ. 1-18 Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.
3-16 οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.
ΕΒΡ. 1-5 τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε.
Ο ΥΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΙΩΑΝ.1, 1᾿Εν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.
Α΄ΙΩΑΝ. 5-20 οἴδαμεν δὲ ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἥκει καὶ δέδωκεν ἡμῖν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ υἱῷ αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστῷ. οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ζωὴ αἰώνιος.
ΙΩΑΝ. 20, 28 καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου.
8-46 τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;
ΜΑΡΚ. 2-5 ἰδὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου.
.ΛΟΥΚ, 9-47 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἰδὼν τὸν διαλογισμὸν τῆς καρδίας αὐτῶν,
Η ΑΝΑΣΤΑΣΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
ΙΩΑΝ. 2-19 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς· λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν. 2-20 εἶπον οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι· τεσσαράκοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν ᾠκοδομήθη ὁ ναὸς οὗτος, καὶ σὺ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερεῖς αὐτόν; 2-21 ἐκεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ.
10-17 διὰ τοῦτο ὁ πατήρ με ἀγαπᾷ, ὅτι ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν. 10-18 οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾿ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν· ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔλαβον παρὰ τοῦ πατρός μου.
ΛΟΥΚ. 24-36 Ταῦτα δὲ αὐτῶν λαλούντων αὐτὸς ὁ ᾿Ιησοῦς ἔστη ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. 24-37 πτοηθέντες δὲ καὶ ἔμφοβοι γενόμενοι ἐδόκουν πνεῦμα θεωρεῖν. 24-38 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· τί τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; 24-39 ἴδετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι· ψηλαφήσατέ με καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.
ΙΩΑΝ. 20-19 Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν ᾿Ιουδαίων, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν, 20-20 καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ. ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον.
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΘΑ ΞΑΝΑΕΛΘΗ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ
ΜΑΤΘ. 24-29 Εὐθέως δὲ μετὰ τὴν θλῖψιν τῶν ἡμερῶν ἐκείνων ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται καὶ ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ φέγγος αὐτῆς, καὶ οἱ ἀστέρες πεσοῦνται ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται. 24-30 καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς.
ΑΠΟΚ. 1-7 ᾿Ιδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν, καὶ ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς καὶ οἵτινες αὐτὸν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψονται ἐπ᾿ αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς.
συμπλήρωμα
ΑπάντησηΔιαγραφήοι αριστεροί Χριστιανοί με το αρνουνται το 666, τον Αντίχριστο, παίζουν το παιχνίδι των Εβραίων!
όλα φωνάζουν πως οι Εβραιοι ετοιμάζουν την έλευση του Μεσσία τους κι εμεις θα μένουμε μόνο στην δική μας ερμηνεία του αληθινου Μεσσία, του Χριστου;
μήπως μας πουν και στο τέλος, οι "καλοί χριστιανοί", να παραδεχτουμε πως ο Μεσσίας των Εβραίων ειναι ο ίδιος με Τον Δικό μας, τον Αληθινό;;;;
οπότε, η δική μας αναμονή της Β'Παρουσίας του Κυρίου θα ταυτίζεται με την α'παρουσία του ψεύτικου Μεσσία, του Μεσσία των Εβραίων! (μή γένοιτο)
η θεότης του Χριστου στην Παλαιά Διαθήκη (από την ανωτέρω παραπομπή)
ΑπάντησηΔιαγραφήείναι γνωστή η αναφορά του Δαβίδ «είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου κάθου εκ δεξιών μου…» (Ψαλμ. 109 [Μασσορ. 110], 1). Ο Ιησούς ρώτησε «πώς ο Μεσσίας είναι απλώς υιός του Δαβίδ, αφού ο Δαβίδ, θεόπνευστα, τον ονομάζει κύριό του»; (Ματθ. 22, 41-46, και παράλληλα – «παράλληλα» χαρακτηρίζονται τα σημεία των ευαγγελίων κατά Μάρκον και Λουκάν όπου αναφέρεται το ίδιο επεισόδιο). Κατά το ευαγγέλιο, οι άρχοντες του Ισραήλ αποστομώθηκαν.
Στον ίδιο ψαλμό, στ. 4, ο Θεός λέει στο Μεσσία «συ ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ». Αυτό φανερώνει έναν αθάνατο Μεσσία. Το ίδιο και ο στίχος του Ψαλμού 70 (71), 5, «και συμπαραμενεί τω ηλίω και προ της σελήνης γενεάς γενεών», καθώς και η προφητεία του Δανιήλ 7, 14, «και αυτώ εδόθη η αρχή και η τιμή και η βασιλεία, και πάντες οι λαοί, φυλαί, γλώσσαι αυτώ δουλεύσουσιν· η εξουσία αυτού εξουσία αιώνιος, ήτις ου παρελεύσεται, και η βασιλεία αυτού ου διαφθαρήσεται» (βλ. και στίχ. 27). Αυτό φανερώνει ότι ο ίδιος ο Μεσσίας θα βασιλεύσει αυτοπροσώπως σε όλο το διάστημα της βασιλείας του.
Για τους λόγους αυτούς ήταν κοινή πεποίθηση στους Ιουδαίους της εποχής του Χριστού ότι ο Μεσσίας «μένει εις τον αιώνα» (Ιωάν. 12, 34) και αρνήθηκαν να δεχτούν τις διαβεβαιώσεις του Ιησού ότι «ο υιός του ανθρώπου πρέπει να υψωθεί», «όπως ο Μωυσής ύψωσε το φίδι στην έρημο» (Ιω. 3, 14 – η ύψωση του φιδιού στην έρημο αποτελεί προτύπωση της ύψωσης του Χριστού στο σταυρό, ο δε Ησαΐας επιβεβαιώνει ότι ο Μεσσίας «θα υψωθεί», Ησ. 52, 13).
Υπάρχουν κι άλλες βιβλικές μαρτυρίες το ότι Μεσσίας δε θα είναι ένας κοινός άνθρωπος, κάποιες από τις οποίες θα δούμε παρακάτω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌτι ο Μεσσίας θα ήταν υιός του Θεού ήταν γνωστό στους Εβραίους της εποχής του Ιησού. Γι’ αυτό στα ευαγγέλια βλέπουμε τον απόστολο Ναθαναήλ (πριν γίνει μαθητής του) να του λέει «ραββί, συ ει ο υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιω. 1, 50), ενώ το ίδιο του είπε και ο απόστολος Πέτρος: «Συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ. 16, 16) και «Κύριε, προς τίνα απελευσόμεθα; ρήματα ζωής αιωνίου έχεις· και ημείς πεπιστεύκαμεν και εγνώκαμεν ότι συ ει ο Χριστός ο υιος του Θεού του ζώντος» (Ιω. 6, 68-69). Ομοίως και ο τελευταίος προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης – μη αποδεκτός φυσικά από τους μεταγενέστερους Ιουδαίους, αλλά (αν έχει κάποια σημασία αυτό) δεκτός από τον ιουδαϊκό λαό τότε – άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος κήρυξε την υιότητα και προΰπαρξη του Μεσσία λέγοντας: «Οπίσω μου έρχεται ανήρ, ος έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτος μου ην» (Ιωάν. 1, 30) και «Καγώ εώρακα και μεμαρτύρηκα, ότι ούτος εστίν ο υιός του Θεού» (Ιωάν. 1, 34).
Αλλά και πολύ νωρίτερα οι γονείς του αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή μίλησαν θεοπνεύστως για την κυριότητα και θεότητα του Μεσσία, όταν ονόμασαν τον Χριστό Κύριο. Ο Ζαχαρίας απευθυνόμενος προς το νεογέννητο γιο του, τον Ιωάννη, είπε προφητικά: «Και συ, παιδίον, …προπορεύση προ προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού» (Λουκ. 1, 76 – η προφητεία αυτή συνδέεται με τις προφητείες Μαλαχία, 3, 1, και Ησαΐα, 40, 3-5, στις οποίες θ’ αναφερθούμε παρακάτω· το «Κύριος» εδώ φυσικά αντιστοιχεί στο εβραϊκό Γιαχβέ). Η δε Ελισάβετ, όταν δέχθηκε τον χαιρετισμό τής Παρθένου, είπε: «Και πόθεν μοι τούτο, ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;» (Λουκ. 1, 43).
Σύμφωνα με το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, ο αρχιερέας, στη παρωδία δίκης που κατέληξε στη σταύρωση του Ιησού, τον ρώτησε: «συ ει ο Χριστός, ο υιός του ευλογητού;» (Μάρκ. 14, 61-62). Αυτή η ερώτηση φανερώνει πεποίθηση ότι ο Μεσσίας θα είναι υιός του Θεού. Βέβαια, οι άρχοντες του Ισραήλ θεώρησαν βλασφημία και επιβαρυντικό στοιχείο για τη θανάτωση του Ιησού το ότι ισχυριζόταν ότι όντως είναι υιός του Θεού και μάλιστα με τέτοιο τρόπο, που εμφάνιζε τον εαυτό του ως ίσο προς το Θεό (Ιω. 5, 18, και 19, 7). Όμως είχαν δίκιο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Παλαιά Διαθήκη κάνει ισχυρή αναφορά στο ότι ο Μεσσίας θα είναι υιός του Θεού
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπενθυμίζω την περίφημη μεσσιανική προφητεία του προφήτη Νάθαν στο Β΄ Βασιλειών, 7, 12-16: «και έσται εάν πληρωθώσιν αι ημέραι σου και κοιμηθήση μετά των πατέρων σου, και αναστήσω το σπέρμα σου μετά σε, ος έσται εκ της κοιλίας σου, και ετοιμάσω την βασιλείαν αυτού· αυτός οικοδομήσει μοι οίκον τω ονόματί μου, και ανορθώσω τον θρόνον αυτού έως εις τον αιώνα. εγώ έσομαι αυτώ εις πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν· και εάν έλθη η αδικία αυτού, και ελέγξω αυτόν εν ράβδω ανδρών και εν αφαίς υιών ανθρώπων· το δε έλεός μου ουκ αποστήσω απ’ αυτού, καθώς απέστησα αφ’ ων απέστησα εκ προσώπου μου. και πιστωθήσεται ο οίκος αυτού και η βασιλεία αυτού έως αιώνος ενώπιόν μου. και ο θρόνος αυτού έσται ανωρθωμένος εις τον αιώνα» (βλ. και την αντίστοιχη αναφορά στο Β΄ Παραλειπομένων, 17, 11-14).
Ότι ο Μεσσίας, κατά τη βιβλική παράδοση, πρέπει να χαρακτηριστεί «υιός του Θεού» είναι βέβαιο. Στην Παλ. Διαθήκη ο Θεός πολλές φορές ονομάζει έτσι τους εκλεκτούς Του, π.χ. Δευτ. 32, 43 «και ενισχυσάτωσαν αυτώ πάντες υιοί Θεού», Ψαλμ. 28 (29), 1, «Ενέγκατε τω Κυρίω, υιοί Θεού». Στο βιβλίο του προφήτη Ωσηέ 2, 1, οι Ισραηλίτες ονομάζονται «υιοί Θεού ζώντος», δηλ. ακριβώς όπως ο απόστολος Πέτρος χαρακτηρίζει το Χριστό: «Συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ. 16, 16). Συνεπώς, ο τίτλος αυτός και η ιδέα δεν είναι ξένα προς τη βιβλική παράδοση. Βλ. και Σοφία Σολομώντος 18, 13.
Αν λοιπόν κάθε εκλεκτός του Θεού είναι και υιός Του, πόσω μάλλον πρέπει να χαρακτηριστεί έτσι ο κατ’ εξοχή εκλεκτός Του, ο Μεσσίας. Το θέμα είναι τι είδους υιός του Θεού θα ήταν ο Μεσσίας: υιοθετημένος από το Θεό, λόγω της πίστης του προς το Θεό και της εύνοιας του Θεού προς αυτόν (όπως αυτοί που αναφέρουμε παραπάνω), ή φυσικός υιός Του, γεννημένος στ’ αλήθεια απ’ Αυτόν;
Αναφορές όπως του Ψαλμ. 2, 7, «Κύριος είπε προς με· υιος μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε», και του Ψαλμ. 109 (110), 3 «εκ γαστρός προ εωσφόρου εγέννησά σε», φαίνεται να φανερώνουν ότι ο Μεσσίας θα είναι φυσικός υιός του Θεού (σ.σ.: ο πρώτος από τους παραπάνω στίχους αναφέρεται στην ιστορική γέννηση του Μεσσία ως ανθρώπου, ενώ ο δεύτερος στην προαιώνια γέννησή του από το Θεό Πατέρα εντός της Τριαδικής Θεότητος).
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκτός αυτού, οι αναφορές στην ενυπόστατο Σοφία του Θεού μαρτυρούν ότι ο Μεσσίας είναι θείο ον, που προϋπάρχει της επίγειας ζωής του: «και μετά σου η σοφία η ειδυία τα έργα σου και παρούσα, ότε εποίεις τον κόσμον, και επισταμένη τι αρεστόν εν οφθαλμοίς σου και τι ευθές εν εντολαίς σου. εξαπόστειλον αυτήν εξ αγίων ουρανών και από θρόνου δόξης σου πέμψον αυτήν, ίνα συμπαρούσά μοι κοπιάση και γνώ τι ευάρεστόν εστι παρά σοί. οίδε γαρ εκείνη πάντα και συνίει και οδηγήσει με εν ταις πράξεσί μου σωφρόνως και φυλάξει με εν τη δόξη αυτής» (Σοφία Σολομώντος 9, 9-11 – η Σοφία Σολομώντος είναι κανονικό βιβλίο της Παλ. Διαθήκης, δεκτό όπως γενικά η μετάφραση τών Ο΄ μέχρι το 2ο αι. μ.Χ.· η θεωρία περί «δευτεροκανονικών» βιβλίων οφείλεται στους προτεστάντες, δηλ. σε μια χριστιανική αίρεση μόλις του 16ου αι. μ.Χ.).
Εδώ βεβαίως, όπως είπαμε, τίθεται το θέμα του ποιος ερμηνεύει σωστά την Παλαιά Διαθήκη, οι σοφοί του Ισραήλ ή οι άγιοι των χριστιανών.
Στο ευαγγέλιο φυσικά και ο ίδιος ο Θεός Πατέρας μαρτυρεί ότι ο Ιησούς είναι ο υιός Του ο αγαπητός (Ματθ. 3, 17, Ματθ. 17, 5, και παράλληλα), ενώ ανάλογη ομολογία κάνουν ακόμη και τα πονηρά πνεύματα (Ματθ. 4, 1-11, Ματθ. 9, 29), παρότι, κατά τους αγίους διδασκάλους του Χριστιανισμού, οι δαίμονες δε γνώριζαν με ακρίβεια τη θεία φύση του Ιησού, γι’ αυτό και μεθόδευσαν τη δολοφονία του, γνώριζαν όμως από τις αρχαίες προφητείες ότι ο Μεσσίας θα είναι υιός του Θεού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι τώρα ας πούμε και το εξής:
Η Παλαιά Διαθήκη δεν αναφέρει πολλές φορές ότι ο Μεσσίας θα είναι υιός του Θεού, ίσως επειδή αναφέρει πολλές φορές ότι ο Μεσσίας θα είναι ο ίδιος ο Θεός!
Ιδού μερικά παραδείγματα:
Μαλαχίας, 3, 1: «Ιδού εγώ εξαποστέλλω τον άγγελόν μου, και επιβλέψεται οδόν προ προσώπου μου, και εξαίφνης ήξει εις τον ναόν εαυτού Κύριος, ον υμείς ζητείτε, και ο άγγελος της διαθήκης, ον υμείς θέλετε». Στην προφητεία αυτή, όπως είπαμε, καθώς και στην επόμενη, όχι τυχαία, αναφέρεται και η Καινή Διαθήκη, σε ανάλογη προφητεία που αποδίδει στο νεότερο προφήτη Ζαχαρία, πατέρα του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (Λουκ. 1, 76).
Ησαΐας, 9, 6: «ότι παιδίον εγενήθη ημίν, υιος και εδόθη ημίν, ου η αρχή εγενήθη επί του ώμου αυτού, και καλείται το όνομα αυτού μεγάλης βουλής άγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός ισχυρός, εξουσιαστής, άρχων ειρήνης, πατήρ του μέλλοντος αιώνος…». Από το Μασσοριτικό απουσιάζει η φράση «Θεός ισχυρός», η οποία όμως προφανώς υπήρχε στο αρχαιότερο εβραϊκό κείμενο που είχαν ενώπιών τους και μετέφρασαν οι Ο΄.
Ησαΐας 35, 4 κ.εξ.: «παρακαλέσατε, οι ολιγόψυχοι τη διανοία· ισχύσατε, μη φοβείσθε· ιδού ο Θεός ημών κρίσιν αναταποδίδωσι και ανταποδώσει, αυτός ήξει και σώσει ημάς. τότε ανοιχθήσονται οφθαλμοί τυφλών, και ώτα κωφών ακούσονται. τότε αλείται ως έλαφος ο χωλός, τρανή δε έσται γλώσσα μογιλάλων, ότι ερράγη εν τη ερήμω ύδωρ και φάραγξ εν γη διψώση…». Η αναφορά είναι σαφώς για το Μεσσία, ενώ είναι εκπληκτική η ομοιότητα των προφητευμένων θεραπειών με τα θαύματα του Χριστού (βλ. και Ματθ. 11, 2-6). Όπως και αν ερμηνευτεί η συνέχεια της προφητείας – με εικόνες παραδείσου, που μπορεί να έχουν πνευματική σημασία, αλλά μπορεί και να αναφέρονται στη δεύτερη έλευση του Χριστού, για την οποία θα μιλήσουμε – δεν αλλάζει το γεγονός ότι «αυτός ο Θεός ήξει» (= ο ίδιος ο Θεός θα έρθει) «και σώσει ημάς».
ΑπάντησηΔιαγραφήΗσαΐας 40, 3-5: «φωνή βοώντος εν τη ερήμω· ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου. ευθείας ποιείτε τας τρίβους του Θεού ημών. πάσα φάραγξ πληρωθήσεται και παν όρος και βουνός ταπεινωθήσεται, και έσται πάντα τα σκολιά εις ευθείαν και η τραχεία εις οδούς λείας· και οφθήσεται η δόξα Κυρίου, και όψεται πάσα σάρξ το σωτήριον του Θεού, ότι Κύριος ελάλησε».
Ησαΐας, 61 (όπου μιλάει ο Μεσσίας), 8: «εγώ γαρ ειμί Κύριος ο αγαπών δικαιοσύνην και μισών αρπάγματα εξ αδικίας· και δώσω τον μόχθον αυτών δικαίοις και διαθήκην αιώνιον διαθήσομαι αυτοίς».
Ησαΐας, 66, 15 κ.εξ.: «Ιδού γαρ Κύριος ως πυρ ήξει και ως καταιγίς τα άρματα αυτού αποδούναι εν θυμω εκδίκησιν αυτού και αποσκορακισμόν αυτού εν φλογί πυρός. εν γαρ τω πυρί Κυρίου κριθήσεται πάσα η γη και εν τη ρομφαία αυτού πάσα σάρξ· πολλοί τραυματίαι έσονται υπό Κυρίου. οι αγνιζόμενοι και καθαριζόμενοι εις τους κήπους και εν τοις προθύροις έσθοντες κρέας ύειον και τα βδελύγματα και τον μύν επί το αυτό αναλωθήσονται, είπε Κύριος, καγώ τα έργα αυτών και τον λογισμόν αυτών επίσταμαι. έρχομαι συναγαγείν πάντα τα έθνη και τας γλώσσας, και ήξουσι και όψονται την δόξαν μου. και καταλείψω επ’ αυτών σημεία και εξαποστελώ εξ αυτών σεσωσμένους εις τα έθνη, εις Θαρσίς και Φουδ και Λούδ και Μοσόχ και εις Θοβέλ και εις την Ελλάδα και εις τας νήσους τας πόρρω, οί ουκ ακηκόασί μου το όνομα ουδέ εωράκασί μου την δόξαν, και αναγγελούσι την δόξαν μου εν τοις έθνεσι. και άξουσιν τους αδελφούς υμών εκ πάντων των εθνών δώρον Κυρίω μεθ’ ίππων και αρμάτων εν λαμπήναις ημιόνων μετά σκιαδίων εις την αγίαν πόλιν Ιερουσαλήμ, είπε Κύριος, ως αν ενέγκαισαν οι υιοί Ισραήλ τας θυσίας αυτών εμοί μετά ψαλμών εις τον οίκον Κυρίου. και απ’ αυτών λήψομαι εμοί ιερείς και Λευίτας, είπε Κύριος. ον τρόπον γαρ ο ουρανός καινός και η γη καινή, α εγώ ποιώ, μένει ενώπιον εμού, λέγει Κύριος, ούτω στήσεται το σπέρμα υμών και το όνομα υμών. και έσται μήνα εκ μηνός και σάββατον εκ σαββάτου ήξει πάσα σάρξ του προσκυνήσαι ενώπιον εμού εν Ιερουσαλήμ, είπε Κύριος. και εξελεύσονται και όψονται τα κώλα των ανθρώπων των παραβεβηκότων εν εμοί· ο γαρ σκώληξ αυτών ου τελευτήσει, και το πυρ αυτών ου σβεσθήσεται, και έσονται εις όρασιν πάση σαρκί». Η προφητεία είναι μεσσιανική και εσχατολογική, ενώ ο στίχος 19 (ή 19-21) υπενθυμίζει εκπληκτικά τη διάδοση του χριστιανισμού.
Λευιτικόν 26, 12 «και εμπεριπατήσω εν υμίν· και έσομαι υμών Θεός, και υμείς έσεσθέ μοι λαός».
ΑπάντησηΔιαγραφήΙεζεκιήλ 44, 1-3: «Και επέστρεψέ με κατά την οδόν της πύλης των αγίων της εξωτέρας της βλεπούσης κατά ανατολάς, και αύτη ην κεκλεισμένη. και είπε Κύριος προς με· η πύλη αύτη κεκλεισμένη έσται, ουκ ανοιχθήσεται, και ουδείς μη διέλθη δι' αυτής, ότι Κύριος ο Θεός Ισραήλ εισελεύσεται δι' αυτής, και έσται κεκλεισμένη· διότι ο ηγούμενος, ούτος καθήσεται εν αυτή του φαγείν άρτον εναντίον Κυρίου. κατά την οδόν αιλάμ της πύλης εισελεύσεται και κατά την οδόν αυτού εξελεύσεται».
Γενικά, είναι ισχυρή στην Παλαιά Διαθήκη η πεποίθηση ότι ο Θεός αυτοπροσώπως θα σώσει και θα βασιλεύσει στο λαό του (βλ. και Ζαχαρία, κεφ. 10-14· π.χ. Ζαχ. 2, 14: «τέρπου και ευφραίνου, θύγατερ Σιών, διότι ιδού εγώ έρχομαι και κατασκηνώσω εν μέσω σου, λέγει Κύριος», Ζαχ. 14, 5-9: «και ήξει Κύριος ο Θεός μου και πάντες οι άγιοι μετ’ αυτού… και έσται Κύριος εις βασιλέα επί πάσαν την γην· εν τη ημέρα εκείνη έσται Κύριος είς και το όνομα αυτού εν» κ.ά.).
Ψαλμός 44 (45), 7-8: «ο θρόνος σου, ο Θεός, εις τον αιώνα του αιώνος, ράβδος ευθύτητος η ράβδος της βασιλείας σου. ηγάπησας δικαιοσύνην και εμίσησας ανομίαν· δια τούτο έχρισέ σε, ο Θεός, ο Θεός σου έλαιον αγαλλιάσεως παρά τους μετόχους σου».
Σχετική προφητεία υπάρχει και στο βιβλίο του Βαρούχ, 3, 38, «μετά τούτο επί γης ώφθη και εν τοις ανθρώποις συνανεστράφη», βιβλίο της αρχαίας εβραϊκής Βίβλου (Ο΄). Επίσης, Ιώβ, 38, 17 «ανοίγονταί δε σοι φόβω πύλαι θανάτου, πυλωροί δε άδου ιδόντες σε έπτηξαν;» και Ζαχαρία 12, 10 (κατά το εβραϊκό κείμενο) «και θέλουσι επιβλέψει προς εμέ, τον οποίον εξεκέντησαν· και θέλουσι πενθήσει δι’ αυτόν», τα οποία θα σχολιάσουμε παρακάτω, μιλώντας για το θάνατο του Μεσσία.
η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει ότι ο Μεσσίας θα γεννηθεί από παρθένο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ’ αρχάς, έχουμε το Γένεσις, 3, 15, όπου ο Κύριος λέει στον όφι: «και έχθραν θήσω ανά μέσον σου και ανά μέσον της γυναικός και ανά μέσον του σπέρματός σου και ανά μέσον του σπέρματος αυτής· αυτός σου τηρήσει κεφαλήν, και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν». Εδώ έχουμε την πρώτη αναφορά στο Μεσσία. Ο χαρακτηρισμός του ως «σπέρματος της γυναικός» και όχι «σπέρματος του Αδάμ» φανερώνει ότι ως άνθρωπος δεν θα έχει φυσικό πατέρα, αλλά μόνο μητέρα.
Ο χαρακτηρισμός του, αργότερα, ως «σπέρματος του Αβραάμ» και «υιού του Δαβίδ» δεν αναιρεί τα παραπάνω, γιατί ο Μεσσίας είναι και «σπέρμα του Αβραάμ» και «υιός του Δαβίδ» (απόγονος δηλαδή αυτών των δύο), αλλά και «σπέρμα της γυναίκας» κατά το ότι δεν έχει κατά σάρκα πατέρα, αλλά μόνο μητέρα.
Άλλη σχετική προφητεία εντοπίζουμε στο Ιεζεκιήλ 44, 1-3: «Και επέστρεψέ με κατά την οδόν της πύλης των αγίων της εξωτέρας της βλεπούσης κατά ανατολάς, και αύτη ην κεκλεισμένη. και είπε Κύριος προς με· η πύλη αύτη κεκλεισμένη έσται, ουκ ανοιχθήσεται, και ουδείς μη διέλθη δι' αυτής, ότι Κύριος ο Θεός Ισραήλ εισελεύσεται δι' αυτής, και έσται κεκλεισμένη· διότι ο ηγούμενος, ούτος καθήσεται εν αυτή του φαγείν άρτον εναντίον Κυρίου. κατά την οδόν αιλάμ της πύλης εισελεύσεται και κατά την οδόν αυτού εξελεύσεται».
Στην προφητεία αυτή, ο Κύριος εισέρχεται από μια πύλη που είναι κλειστή και παραμένει κλειστή. Η πύλη αυτή, κατ’ εμάς, σημαίνει τη Μητέρα του Κυρίου, δηλ. του Μεσσία Ιησού.
Η πιο γνωστή προφητεία της παρθενικής σύλληψης του Μεσσία είναι η αναφορά του προφήτη Ησαΐα 7, 14-16: «διά τούτο δώσει Κύριος αυτός υμίν σημείον· ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει, και τέξεται υιόν, και καλέσεις το όνομα αυτού Εμμανουήλ· βούτυρον και μέλι φάγεται· πριν ή γνώναι αυτόν ή προελέσθαι πονηρά, εκλέξεται το αγαθόν· διότι πριν ή γνώναι το παιδίον αγαθόν ή κακόν, απειθεί πονηρία του εκλέξασθαι το αγαθόν, και καταλειφθήσεται η γη, ην συ φοβή, από προσώπου των δύο βασιλέων».
Το χωρίο αυτό αναφέρεται στο Μεσσία, αλλιώς θα πρέπει να βρεθεί ποιο είναι το παιδί που είτε ονομάζεται «Εμμανουήλ», είτε η γέννησή του θα σημαίνει ότι ο Θεός βρίσκεται μαζί με τους ανθρώπους.
Ότι ο Μεσσίας θα είναι Θεός (και μάλιστα ο ίδιος ο Γιαχβέ) μαρτυρείται στην Παλ. Διαθήκη, όπως ήδη είπαμε. Η ιδέα ότι ο Θεός γίνεται άνθρωπος και ενώνεται με τους ανθρώπους είναι αποκρουστική για τους Εβραίους, κι όμως διαφαίνεται στην Παλ. Διαθήκη, όταν ο Θεός χαρακτηρίζει τον Ισραήλ σύζυγό Του (Ησαΐας 54, 4-8× 62, 5, Ωσηέ, κεφ. 1-4, ενώ βλ. και την αλληγορία του Άσματος Ασμάτων – που είναι και η μόνη εύλογη αιτία της ύπαρξής του στην Παλ. Διαθήκη). Ένας σύζυγος ενώνεται με τη νύμφη του και ο Θεός πρόκειται να ενωθεί με το λαό Του.
ΑπάντησηΔιαγραφή6. Η παρουσία του Τριαδικού Θεού στην Παλαιά Διαθήκη
4) Οι χριστιανοί δε λατρεύουμε αγγέλους, ούτε άλλα δημιουργήματα του Θεού. Ο Μεσσίας είναι Θεός αληθινός, υιός του αληθινού Θεού, γεννημένος απ’ Αυτόν, όχι δημιούργημά Του.
Βέβαια, ένας μόνο Θεός υπάρχει, αλλά ο Θεός Αυτός έχει λόγο και πνεύμα: «τω λόγω του Κυρίου οι ουρανοί εστερεώθησαν και τω πνεύματι του στόματος αυτού πάσα η δύναμις αυτών», Ψαλμ. 32 (33), 6. Αυτός ο λόγος και το πνεύμα του Θεού δεν είναι απλά στοιχεία της ύπαρξής Του, αλλά οντότητες, προσωπικότητες, επειδή ο Θεός είναι το απόλυτο Ον. Έτσι – αν και κάθε αναλογία ανθρώπου και Θεού πρέπει να γίνεται αποδεκτή με μεγάλη προσοχή, γιατί ο Θεός είναι ριζικά διαφορετικός από τα δημιουργήματά Του – ο Θεός είναι ταυτόχρονα ένας και τριαδικός. Αυτό αποκαλύπτεται από τον Ιησού Χριστό στην Καινή Διαθήκη, όπου έχουμε σοβαρές περιπτώσεις επικοινωνίας του Αγίου Πνεύματος με τους ανθρώπους, ενώ στους αγίους της Ορθοδοξίας η τριαδικότητα του Ενός Θεού είναι γνωστή από την εμπειρία τους και προσεκτικά ελεγμένη για την αποφυγή δαιμονικών πλανών και παγίδων.
Στην Παλ. Διαθήκη όμως διαφαίνεται ισχυρά ότι, αν και ο Θεός είναι ένας, μέσα στη Θεότητα υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα από ένα. Θα συνοψίσουμε τους τρόπους, με τους οποίους φαίνεται αυτό.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Με τον πληθυντικό αριθμό στα χωρία Γέν. 1, 26 («ας φτιάξουμε άνθρωπο κατά την εικόνα και την ομοίωσή μας») και Γέν. 11, 7 («ας κατεβούμε και ας τους μπερδέψουμε τις γλώσσες»).
Στους στίχους αυτούς ο Θεός σίγουρα δεν μιλάει στους αγγέλους Του, διότι ούτε συνεργάστηκαν μαζί Του στη δημιουργία του ανθρώπου, ούτε αναφέρεται κάπου ότι ο άνθρωπος είναι πλασμένος «κατ’ εικόνα και ομοίωσιν» και των αγγέλων. Επιπλέον, δε χρησιμοποιεί ούτε το λεγόμενο «πληθυντικό της μεγαλοπρέπειας», δηλαδή να μιλήσει για τον Εαυτό Του στον πληθυντικό αντί για τον ενικό, κατά τη βασιλική συνήθεια. Αν ο Θεός χρησιμοποιούσε «πληθυντικό της μεγαλοπρέπειας», θα έπρεπε να τον χρησιμοποιεί σε όλη τη διάρκεια της Αγίας Γραφής, δηλαδή ούτε μια φορά να μη λέει «Εγώ, ο Θεός», αλλά πάντα «Εμείς, ο Θεός». Κάτι τέτοιο όμως δε συμβαίνει. Εκείνος ή εκείνοι, στους οποίους μιλάει, λοιπόν, είναι πρόσωπα της Θεότητας.
Είναι φυσικά γνωστό και αξιοπρόσεκτο ότι το εβραϊκό κείμενο σ’ αυτά τα κεφάλαια αντί «Θεός» λέει «Ελοχείμ», λέξη πληθυντικού αριθμού. Εδώ, αν η Βίβλος δεν αντιφάσκει με τον εαυτό της, έχουμε μια ισχυρή ένδειξη ότι ο Θεός είναι και ένας και πολλοί ταυτόχρονα.
2. Με την εμφάνιση των Τριών Ανδρών στον Αβραάμ στο κεφ. 18 της Γένεσης. Εκεί είναι φανερό ότι ο Αβραάμ αντιμετωπίζει και τους Τρεις ως ισότιμους. Ήρθε «να Τους συναντήσει», είπε και στους Τρεις να καθίσουν, να πλυθούν, να φάνε κ.τ.λ., χαρακτήρισε τον εαυτό του «υπηρέτη Τους» και Εκείνοι του απάντησαν σαν με ένα στόμα (στ. 5). Και οι Τρεις μαζί «έφαγαν» και, όταν σηκώθηκαν, «κοίταξαν προς τα Σόδομα και τα Γόμορρα».
Η ιδέα ότι πρόκειται για το Θεό και δύο τιμητικούς συνοδούς αγγέλους δεν είναι βάσιμη. Το ότι στο τέλος φαίνεται οι Δύο να φεύγουν και «ο Κύριος» να μένει και να μιλάει με τον Αβραάμ, δε σημαίνει ότι οι άλλοι Δύο δεν ήταν Κύριοι. Υπόψιν ότι λέει «οι άνδρες έφυγαν» και όχι «οι δύο άνδρες», σα να είχαν φύγει και οι Τρεις – προφανώς επειδή στο Θεό δεν υπάρχει αρίθμηση που να διαχωρίζει τον Έναν από τους Άλλους. Επιπλέον, όταν ο Λωτ συναντά τους «δύο αγγέλους» (αγγελιαφόρους) στα Σόδομα, τους χαρακτηρίζει «Γιαχβέ» και τους προσκυνά.
Με τους ανεξήγητους (για μας, «τριαδικούς») πληθυντικούς στις προφητείες, όπου φαίνεται α) ότι εντός της Θεότητος υπάρχουν περισσότερα από ένα πρόσωπα (π.χ. Οβδιού, 1), β) ότι εμφανίζονται τουλάχιστον δύο «Κύριοι», που ο Ένας στέλνει στη Γη τον Άλλο: π.χ. Ζαχαρία, κατά τους Ο΄ 2, 12-15 (στο Μασσοριτικό, Ζαχ. 2, 8-11], Ησαΐα, 45, 1. 45, 14-15. 48, 12-16. Αμώς 4, 11, Μιχαία, 4, 6-7. 6, 1-2, Μαλαχία, 1, 9. 3, 1-5, Σοφονία κεφ. 1, Ιερεμία, 11, 9-11 και 17. 12, 14. 14, 15. 17, 13. 23, 1-2 (ο προφήτης δεν θα έλεγε «το λαό μου», μόνον ο Θεός το λέει αυτό). 33, 4-5 (Ο΄, 40, 4-5). Δείτε επίσης και Έξοδος 21, 13. 31, 17. 34, 5-6, Δευτ. 28, 13-14 και 20 (μιλάει ο Θεός, όπως φαίνεται στους στ. 2 και 62, αλλά και στο 29, 1, λέει «σε διατάζω» και «με εγκατέλειψες» κι όμως παράλληλα αναφέρεται «στον Θεό» σα να πρόκειται για άλλο πρόσωπο) κ.λ.π.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε την εμφάνιση του περίφημου «αγγέλου του Θεού», που συγχρόνως χαρακτηρίζεται και Θεός ή Κύριος. Ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτόν:
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκείνος που εμφανίστηκε στο Μωυσή μέσα από τη φλεγόμενη βάτο χαρακτηρίζεται «άγγελος Κυρίου» (Έξοδος, 3, 2). Εκείνος όμως ονόμασε τον εαυτό του «Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ» και εκείνος ήταν που ονόμασε τον εαυτό του «Γιαχβέ»!
Προφανώς είναι ο ίδιος «άγγελος» που εμφανίστηκε στην περιπλανώμενη Άγαρ (Γέν. 16, 7-14) και της είπε «θα πολλαπλασιάσω τους απογόνους σου» («Εγώ», όχι «ο Θεός»). Ποτέ στην Αγία Γραφή ο απεσταλμένος του Θεού δε μεταφέρει τα λόγια του Θεού σα να ήταν ο ίδιος ο Θεός! Ακόμη και οι προφήτες, που μεταφέρουν λόγια του Θεού σε πρώτο πρόσωπο, πάντα ξεκινούν με τη φράση «τάδε λέγει Κύριος».
Το Γέν. 16, 13, χαρακτηρίζει καθαρά Αυτόν τον άγγελο «Κύριο» και η Άγαρ Τον ονόμασε «ο Θεός ο επιδών με» και εξεπλάγη που αξιώθηκε να Τον αντικρίσει. Αν είχε κάνει λάθος, περνώντας έναν απλό άγγελο για το Θεό, εκείνος θα το διευκρίνιζε.
Μια ακόμη φορά που εμφανίζεται αυτό το «περίεργο» ον είναι στο Γέν. 32, 24-32, στην πάλη του Ιακώβ με τον Θεό στο πέρασμα του Ιαβώκ. Ο Ιακώβ αντιμετωπίζει τον άγνωστο αντίπαλό του ως «το Θεό», τον καλεί να τον ευλογήσει και εκπλήσσεται που Τον είδε πρόσωπο με πρόσωπο και επέζησε. Και ο Θεός εκείνος μετονομάζει τον Ιακώβ σε Ισραήλ, κάνοντας μια χαρακτηριστική πράξη, την οποία κάνει μόνον ο Θεός (Γέν. 17, 5 και 15).
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την ταύτιση του αγγέλου τούτου με το Θεό, παραθέτω και τις εξής μαρτυρίες:
α) Στο Γέν. 31, 11-13, εμφανίζεται στον Ιακώβ «ο άγγελος του Θεού», ο οποίος του λέει: «Εγώ ειμί ο Θεός ο οφθείς σοι εν τόπω Θεού, ού ήλειψάς μοι εκεί στήλην…»! (εννοεί το όραμα της σκάλας προς τον ουρανό, στο Γέν. 28, 12-22).
β) Στο Γέν. 35, 1-15, ο Θεός στέλνει τον Ιακώβ να κατασκευάσει θυσιαστήριο «για το Θεό που του φανερώθηκε όταν έφευγε από τον αδελφό του», δηλαδή για Εκείνον, με τον οποίο πάλευε στο Ιαβώκ. Αυτό δηλώνει, αφενός, ότι «Ένας Θεός» τον διέταξε να φτιάξει θυσιαστήριο για έναν «άλλο Θεό», και αφετέρου ότι θα πρόσφερε θυσίες προς τιμήν του «αγγέλου», άρα ο άγγελος ήταν Θεός.
γ) Δίνοντας ο Ιακώβ την ευλογία του στα εγγόνια του, τα παιδιά του Ιωσήφ, λέει: «ο Θεός, ώ ευηρέστησαν οι πατέρες μου ενώπιον αυτού, Αβραάμ και Ισαάκ, ο Θεός ο τρέφων με εκ νεότητος έως της ημέρας ταύτης, ο άγγελος ο ρυόμενός με εκ πάντων των κακών ευλογήσαι τα παιδία ταύτα…» κ.τ.λ. (Γέν. 48, 15-16).
Αυτός ο ορατός Θεός, που είναι συγχρόνως και «άγγελος» (αγγελιαφόρος) του Θεού, κατά τους χριστιανούς είναι μελλοντικά ερχόμενος, δηλαδή εκείνος που χαρακτηρίζεται «μεγάλης βουλής άγγελος», Ησαΐας, 9, 6, και «άγγελος της διαθήκης», Μαλαχίας, 3, 1. Είναι ο απεσταλμένος της μεγάλης βουλής (απόφασης) του Θεού για τη σωτηρία των ανθρώπων. Ολόκληρη η Π.Δ. είναι η προετοιμασία για την έλευσή Του (ως Ιησού Χριστού), που είναι και η εκπλήρωση της πρωταρχικής προφητείας, Γέν. 3, 15 και όλων των μεσσιανικών προφητειών.
ΑπάντησηΔιαγραφή5. Με την εμφάνιση της Σοφίας του Θεού, ενός θείου όντος, που μάλιστα μιλάει διά στόματος των προφητών σε πρώτο πρόσωπο, όπως μόνον ο Θεός κάνει. Μιλούν γι’ αυτήν τα βιβλία Παροιμίες, Ιωβ, Σοφία Σολομώντος και Σοφία Σειράχ. Τα δύο τελευταία ανήκουν στην αρχαία εβραϊκή Βίβλο, τη μετάφραση των Ο΄.
«ΑΙΝΕΣΙΣ ΣΟΦΙΑΣ.- Η σοφία αινέσει ψυχήν αυτής και εν μέσω λαού αυτής καυχήσεται. εν εκκλησία Υψίστου στόμα αυτής ανοίξει και έναντι δυνάμεως αυτού καυχήσεται· εγώ από στόματος Υψίστου εξήλθον, και ως ομίχλη κατεκάλυψα γην· εγώ εν υψηλοίς κατεσκήνωσα, και ο θρόνος μου εν στύλω νεφέλης· γύρον ουρανού εκύκλωσα μόνη και εν βάθει αβύσσων περιεπάτησα· εν κύμασι θαλάσσης και εν πάση τη γη και εν παντί λαω και έθνει εκτησάμην… έτι διδασκαλίαν ως προφητείαν εκχεώ και καταλείψω αυτήν εις γενεάς αιώνων. ίδετε ότι ουκ εμοί μόνω εκοπίασα, αλλά πάσι τοις εκζητούσιν αυτήν» (Σοφία Σειράχ, κεφ. 24).
«…και μετά σου η σοφία η ειδυία τα έργα σου και παρούσα, ότε εποίεις τον κόσμον… Εξαπόστειλον αυτήν εξ αγίων ουρανών και από θρόνου δόξης σου πέμψον αυτήν…» (Σοφία Σολομώντος, 9, 9-10).
Η Σοφία είναι παρούσα όταν ο Θεός έκτιζε τον κόσμο και προφητεύεται η αποστολή της στον κόσμο. «Εξήλθε το στόμα του Θεού» (δηλαδή είναι ο Λόγος Του) και θα αναβλύσει διδασκαλία και προφητεία, που θα την αφήσει για πάντα στη γη. Είναι «η μήτηρ της αγαπήσεως της καλής και της οσίας ελπίδος, του φόβου και της γνώσεως» (Σοφία Σειράχ, 24, 9) και η παρουσία της στην Παλ. Διαθήκη φανερώνει ότι εντός της Θεότητος υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα από ένα. Κατά τους χριστιανούς, η Σοφία του Θεού ταυτίζεται με τον Υιό του Θεού, δηλ. τον ερχόμενο Μεσσία.
ΑπάντησηΔιαγραφή6. Η ύπαρξη πολλών προσώπων στη Θεότητα φαίνεται και από τις προφητείες, κατά τις οποίες διά στόματος των προφητών μιλάει ο αναμενόμενος και μελλοντικά ερχόμενος Μεσσίας (βλ. π.χ. Ζαχαρίας, 11, 4-14, ιδ. 11-14, Ησαΐας, 49, 1-6. 50, 4-11). Εφόσον ο Μεσσίας μιλάει διά στόματος των προφητών, επομένως είναι Θεός.
Ένα παράδειγμα είναι το Ησαΐα 61, 1-2, που ο Χριστός το χρησιμοποίησε ως αναφορά στον εαυτό Του (Λουκ. 4, 17-21). Εκεί διά στόματος του προφήτη μιλάει ο μελλοντικός Μεσσίας. Και αυτός, ο ίδιος, στο στ. 8 λέει: «διότι εγώ είμαι Κύριος που αγαπά τη δικαιοσύνη και μισεί την αδικία… και θα συστήσω γι’ αυτούς διαθήκην αιώνιον» κ.τ.λ.
Επιπλέον, υπάρχουν και οι προφητικοί Ψαλμοί (χριστολογικοί/μεσσιανικοί), όπου ο Μεσσίας μιλάει διά του προφήτη. Μερικά παραδείγματα Ψαλμ. 68 (Μασσ. 69), 22 («μου έδωσαν χολή για τροφή και στη δίψα μου με πότισαν ξύδι», βλ. Ματθ. 27, 48), καθώς και από τον χαρακτηριστικό Ψαλμό 21, 2 («Θεέ μου, Θεέ μου, πρόσεξέ με, γιατί με εγκατέλειψες;», βλ. Ματθ. 27, 46), Ψαλμ. 21, 19 («μοίρασαν μεταξύ τους τα ρούχα μου και έβαλαν κλήρο για τα ενδύματά μου», Ιω. 19, 23-24), κ.ά.
Ο θάνατος και η ανάσταση του Μεσσία
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι αρχαίες προφητείες βεβαιώνουν ότι ο Μεσσίας θα πεθάνει και θα σώσει τους ανθρώπους με το θάνατό του. Η πιο χαρακτηριστική αναφορά είναι στο βιβλίο του προφήτη Ησαΐα, κεφ. 50, 6-11, και από το στ. 13 του κεφ. 52 έως και όλο το κεφ. 53.
Εδώ, ο περίφημος «πάσχων δούλος του Θεού» σαφώς είναι ένας συγκεκριμένος άνθρωπος, όχι ολόκληρος ο λαός του Ισραήλ, όπως προτείνουν κάποιοι ερμηνευτές, και δε μπορεί παρά να είναι ο Μεσσίας, ο οποίος θα λυτρώσει τους ανθρώπους με τις πληγές του και το θάνατό του. Αυτός «ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού». Γι’ αυτό ο τελευταίος προφήτης της Παλ. Διαθήκης, ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, χαρακτήρισε τον Ιησού «αμνό του Θεού, αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιω. 1, 29). Από τη στιγμή που ο Ιησούς εμφανίστηκε στον Ιορδάνη, ο Πρόδρομος γνώριζε ότι πρόκειται να θανατωθεί (όπως το γνώριζε από θεία φώτιση και ο δίκαιος γέροντας Συμεών, που προανήγγειλε στην Παρθένο Μαρία «και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία», Λουκ. 2, 35, όταν ο Ιησούς ήταν μόλις 40 ημερών). Τα ευαγγέλια μαρτυρούν ότι και ο Ιησούς το γνώριζε και το προανήγγειλε στους μαθητές και στους ακροατές του. Οι Ιουδαίοι δεν το περίμεναν, αλλά συνέβη και εκπλήρωσε τις προφητείες. Ο Ιησούς «υψώθη» (στο σταυρό), όπως προφήτευσε ο Ησαΐας, 52, 13.
Άλλες αναφορές: ο όφις θα τραυματίσει τη φτέρνα εκείνου που θα του συντρίψει το κεφάλι (Γέν. 3, 15).
Ολόκληρος ο Ψαλμός 21 (22) είναι αναφορά στο πάθος και το θάνατο του Μεσσία, ενώ και ο Ψαλμός 23 (24) αναφέρεται στην εις Άδου κάθοδο και το θρίαμβο του Μεσσία (Κυρίου) και είναι «ψαλμός της μιάς Σαββάτων», δηλ. της ημέρας της ανάστασης του Ιησού Χριστού. Υπάρχουν κι άλλες προφητικές αναφορές για το θέμα στους Ψαλμούς.
Βλ. και την αναφορά του Θεού στον Ιώβ, 38, 17 «ανοίγονταί δε σοι φόβω πύλαι θανάτου, πυλωροί δε άδου ιδόντες σε έπτηξαν;». Ενώπιον του Θεού πότε ανοίχτηκαν με φόβο οι πύλες του θανάτου και συνεστάλησαν οι φύλακες του άδη βλέποντάς τον; Όταν πέθανε στο σταυρό και κατόπιν αναστήθηκε, έχοντας γίνει άνθρωπος.
Αυτό συγγενεύει με τον Ψαλμό 15 (16), 10 «ότι ουκ εγκαταλείψεις την ψυχήν μου εις άδην, ουδέ δώσεις τον όσιόν σου ιδείν διαφθοράν», που κατά τους χριστιανούς προφητεύει την ανάσταση του Μεσσία (ο οποίος είναι και Θεός και άνθρωπος). Εδώ βέβαια πιθανόν οι Ιουδαίοι αδελφοί μας να πουν ότι ο Ψαλμός δεν αναφέρεται στο Μεσσία· ερωτώ όμως απλά αν με φιλολογικά και μόνο κριτήρια (και όχι με τη θεοπνευστία αγίων ερμηνευτών) μπορούμε να καθορίσουμε ποια σημεία της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρονται στο Μεσσία και ποια όχι. Πώς δηλ. «αποδεικνύεται» ότι η περίφημη προφητεία του Β΄ Βασιλειών, 7, 12-16, και Β΄ Παραλειπομένων, 17, 11-14, υπονοεί το Μεσσία και όχι μόνο το Σολομώντα; Γενικά, πώς «αποδεικνύεται» οποιαδήποτε θεολογική ή προφητική ερμηνεία της Αγίας Γραφής, χωρίς να επικαλεστούμε τη θεοπνευστία αγίων ερμηνευτών;
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την αγιότητα των διδασκάλων της Ορθόδοξης Εκκλησίας κάναμε ήδη λόγο στα προηγούμενα.
Σχετική προφητεία για το πάθος και το θάνατο του Μεσσία υπάρχει και στη Σοφία Σολομώντος 2, 12-20.
Υπάρχουν και προτυπώσεις, με σοβαρότερη, κατά τη γνώμη μου, τη θυσία του πασχάλιου αμνού στην Έξοδο. Με το αίμα του αμνού τα πρωτότοκα παιδιά των Ισραηλιτών σώθηκαν από τον εξολοθρευτή, ο δε αμνός έπρεπε να ψηθεί και να καταναλωθεί χωρίς να σπάσουν τα οστά του (Έξοδος 12, 10). Για ποιο λόγο έπρεπε να μη σπάσουν τα οστά του; Γιατί αποτελεί προτύπωση του τρόπου θανάτου του αληθινού Αμνού του Θεού, του αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου, του Μεσσία, ο οποίος θανατώθηκε χωρίς να σπάσουν τα οστά του (Ιω. 19, 36 – στο στ. 37 γίνεται αναφορά στην προφητεία «και θέλουσι επιβλέψει προς εμέ, τον οποίον εξεκέντησαν· και θέλουσι πενθήσει δι’ αυτόν», όπως αναφέρεται στον προφήτη Ζαχαρία στο εβραϊκό κείμενο που είχε ενώπιών του ο απόστολος Ιωάννης και το οποίο στο σημείο αυτό συμφωνεί με το Μασσοριτικό. Ο κεντηθείς είναι ο ίδιος ο Θεός.
Γενικά οι αιματηρές θυσίες της ιουδαϊκής λατρείας θεωρούμε πως αποτελούν προτύπωση της θυσίας του Μεσσία, η οποία – επαναλαμβάνω – προφητεύεται ισχυρά στην Παλαιά Διαθήκη. Αλλιώς, ας μου επιτραπεί να πω πως η ιδέα ότι ο θάνατος των ζώων μπορεί να εξαλείψει τις αμαρτίες των ανθρώπων, αν δεν ερμηνευτεί συμβολικά, είναι παράλογη και ανάξια της θρησκείας του αληθινού Θεού. Το ίδιο και ο ραντισμός με το αίμα τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Ιησούς ανέφερε ως προτυπώσεις του θανάτου του και την ύψωση του όφι από το Μωυσή στην έρημο (Ιω. 3, 14), καθώς και την τριήμερη φιλοξενία του Ιωνά στην κοιλιά του κήτους (Ματθ. 12, 38-40. 16, 1-4, Λουκ. 11, 29-30). Υπάρχουν κι άλλες προτυπώσεις.
Αν όμως ο Μεσσίας πρόκειται να θανατωθεί, πώς θα βασιλεύσει αιώνια στον Ισραήλ; Πώς θα φέρει την ειρήνη και τη βασιλεία του Θεού στον κόσμο;
Από αυτό συνάγεται ότι ο Μεσσίας, μετά το θάνατό του, θ’ αναστηθεί και θα επιστρέψει, για να αναλάβει την εξουσία και να τελειοποιήσει το έργο του σε μια δεύτερη έλευση.
Ιδιαίτερες αναφορές ή υπαινιγμοί στην ανάσταση του Μεσσία εντοπίζονται σε βιβλικούς στίχους όπως Γένεσις, 49, 9, «σκύμνος λέοντος Ιούδα· εκ βλαστού, υιε μου, ανέβης· αναπεσών εκοιμήθης ως λέων και ως σκύμνος· τις εγερεί αυτόν;», Ιώβ, 38, 17, «ανοίγονταί δε σοι φόβω πύλαι θανάτου, πυλωροί δε άδου ιδόντες σε έπτηξαν;», Ψαλμ. 15 (16), 10, «ότι ουκ εγκαταλείψεις την ψυχήν μου εις άδην, ουδέ δώσεις τον όσιόν σου ιδείν διαφθοράν», Ψαλμ. 81 (82), 8, «ανάστα, ο Θεός, κρίνων την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι» («ανάστα» = σήκω· η «έγερση» του Θεού δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι προηγουμένως βρισκόταν σε «πτώση», ενώ η «κληρονομία» – «κατακληρονομήσεις» – δε μπορεί παρά να αναφέρεται στο Μεσσία, που εδώ φαίνεται και η θεία φύση του), Ψαλμ. 67 (68), 2, «αναστήτω ο Θεός, και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού, και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν» (και εδώ, σε όλη την έκταση του Ψαλμού, Θεός και Μεσσίας / θριαμβευτής και απόλυτος βασιλιάς είναι ένα) κ.ά. Γι’ αυτό και ο ίδιος ο Ιησούς, μετά την ανάστασή του από τους νεκρούς, μπορούσε να πει στους δύο μαθητές του, που συνάντησε στο δρόμο προς Εμμαούς, «ουχί ταύτα έδει παθείν τον Χριστόν και εισελθείν εις την δόξαν αυτού;»· «και αρξάμενος από Μωϋσέως και από πάντων των προφητών διηρμήνευεν αυτοίς εν πάσαις ταις γραφαίς τα περί εαυτού» (Λουκ. 24, 26-27).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ότι ο Θεός θα κάνει περιτομή «στην καρδιά των ανθρώπων», σημαίνει ότι δεν αναφέρεται σε πιστούς της ιουδαϊκής θρησκείας. Πρόκειται για τη νέα διαθήκη που προφητεύει ο προφήτης Ιερεμίας, 38 (Μασσ. 31), 31-34 και ο Ησαΐας, 55, 3, «και διαθήσομαι υμίν διαθήκην αιώνιον, τα όσια Δαυίδ τα πιστά».
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο νέο πνεύμα ήρθε – είναι το πνεύμα των αγίων – αν και η τελική εκπλήρωση της προφητείας θα γίνει τους έσχατους χρόνους με την επιστροφή του Χριστού.
Αμέσως μετά την εποχή του Ιησού δεν κάλυψε τον κόσμο η άγνοια του Θεού, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, γιατί στη χριστιανική ρωμαϊκή αυτοκρατορία όλα αυτά άκμασαν. Ο Μεσαίωνας ήρθε χίλια χρόνια μετά, στην αιρετική δύση. Όμως όλα αυτά, παρότι σε πρώτη φάση εκπληρώθηκαν και εκπληρώνονται ήδη, σε τέλειο βαθμό θα εκπληρωθούν στα έσχατα, όταν θα πλησιάζει η «ημέρα του Κυρίου».
Η ειρήνη του Χριστού, κατ’ αρχάς, έρχεται στις καρδιές των ανθρώπων. Ο διάβολος έχει ακόμα δύναμη, γι’ αυτό το Κακό στον κόσμο είναι ακόμη βίαιο και επιθετικό, αλλά δε μπορεί να κάμψει τους αγίους, οι οποίοι, ακολουθώντας το δρόμο του Μεσσία, γίνονται μάρτυρες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠράγματι, κάθε άτομο πρέπει να επιστρέψει προσωπικά στο Θεό, κάθε αμαρτωλός πρέπει να αλλάξει τους τρόπους του και να ζητήσει συγχώρεση από το Θεό. Η θυσία του Ιησού Χριστού δεν σώζει με αυτόματο και μαγικό τρόπο όλους τους ανθρώπους. Αυτό που έκανε είναι να θεραπεύσει την ανθρώπινη φύση, την πληγωμένη από την αμαρτία του Αδάμ, που τα κατάλοιπά της παραμένουν σε όλη την ανθρωπότητα, ώστε να έχει τη δυνατότητα κάθε άνθρωπος να επιστρέψει στο Θεό και να σωθεί. Έτσι νικιέται ο θάνατος, που σε πολλά σημεία της Παλαιάς Διαθήκης φαίνεται τελεσίδικος, και έτσι θα επέλθει η ανάσταση των νεκρών, που προφητεύεται στο Δανιήλ. Η Ορθόδοξη Εκκλησία – η συνέχεια της αρχαίας Εκκλησίας του Χριστού – δεν δέχεται την ιδέα ότι ο Ιησούς θανατώθηκε για να τιμωρηθεί αντί για τους ανθρώπους, ώστε να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη του Θεού. Η ιδέα αυτή προέρχεται από το ρωμαιοκαθολικισμό και, στην πραγματικότητα, αποτελεί αίρεση (βλέπε εδώ). Ο Χριστός θανατώθηκε ως άνθρωπος υπακούοντας στο θέλημα του Θεού Πατέρα, ώστε να αντιστρέψει την παρακοή του Αδάμ. Έτσι, επειδή ο ίδιος είναι δεύτερος Αδάμ, η ανθρώπινη φύση θεραπεύτηκε. Κάθε ένας συγκεκριμένος άνθρωπος όμως, για να σωθεί, πρέπει ν’ αγωνιστεί ηθικά και πνευματικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧωρίς την ενανθρώπιση και τη θυσία του Χριστού, ωστόσο, κανένας ηθικός και πνευματικός αγώνας δεν θα αρκούσε για τη σωτηρία των ανθρώπων, αλλιώς δε θα υπήρχε λόγος να έρθει ένας σωτήρας, δε θα υπήρχε λόγος να έρθει ο Μεσσίας.
Θα πρέπει όμως εδώ να παρατηρήσουμε ότι κατά την Παλαιά Διαθήκη όντως με το θάνατο ενός ανθρώπου λυτρώνεται ο λαός του Θεού: το αναφέρει ο προφήτης Ησαΐας στο περίφημο κεφ. 53 του βιβλίου του, στο οποίο ήδη έχουμε αναφερθεί. Επίσης, οι αρχαίοι Ιουδαίοι δέχονταν ότι η θυσία των ζώων αφαιρεί τις αμαρτίες των ανθρώπων («και χωρίς αιματεκχυσίας ου γίνεται άφεσις», όπως εξηγεί και ο απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους, 9, 22). Οι χριστιανοί, όπως ήδη είπαμε, ερμηνεύουμε τις θυσίες αυτές ως προτύπωση της αληθινής εξιλαστήριας θυσίας, της θυσίας του Μεσσία Ιησού.
Ας μου επιτραπεί να πω ότι είναι σχετική και η προφητεία του προφήτη Ιερεμία, 50, 20, «κατά την ημέρα εκείνη θα ζητήσω τις αμαρτίες του Ισραήλ και δεν θα υπάρχει τίποτα», που έχει αναφερθεί ήδη στο παρόν άρθρο. Οι αμαρτίες του Ισραήλ θα σβήσουν επειδή θα εξιλεωθούν από το Μεσσία και όχι ασφαλώς γιατί όλοι οι Εβραίοι αυτόματα θα έχουν μετανοήσει ο καθένας προσωπικά για τις δικές του αμαρτίες (ο στίχος στο Ιερ. 27, 20, Ο΄: «εν ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρω εκείνω ζητήσουσι την αδικίαν Ισραήλ, και ουχ υπάρξει, και τας αμαρτίας Ιούδα, και ου μη ευρεθώσιν, ότι ίλεως έσομαι τοις υπολελειμμένοις επί της γης, λέγει Κύριος»).
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκτός όλων αυτών, πρέπει να πούμε ότι, αν ένας άνθρωπος θυσιάσει τη ζωή του, ζητώντας από το Θεό να συγχωρηθεί κάποιος άλλος, άραγε ο Θεός δε θα εισακούσει την προσευχή του; Πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για τον κατεξοχήν εκλεκτό του Θεού, το Μεσσία.