ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΤΣΕ ΦΡΟΝΙΜΑ ΝΑ ΓΙΝΗΣ ΝΟΙΚΥΡΗΣ

ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΤΣΕ ΦΡΟΝΙΜΑ ΝΑ ΓΙΝΗΣ ΝΟΙΚΥΡΗΣ

       Τι ειναι αυτό που κάνει νέους ανθρώπους να γίνονται επαναστάτες (με ή χωρίς αιτία);

Στα χρόνια του Ομήρου ο ήρωας ηταν το πρότυπο για τους νέους της πατρίδας. Αυτό το πρότυπο ξεθώριασε τα τελευταια χρόνια στον τόπο μας.

Παράλληλα με το ηρωικό ιδεωδες υπηρχε και το ιδεωδες του απλου ανθρώπου, ο οποιος ζει πολλά και καλά χρόνια περιστοιχισμένος από τους δικούς του. Αυτό το ιδεωδες είναι διαχρονικό και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Αργότερα πρότυπο έγινε ο «καλός καγαθός». Είναι ο άνθρωπος που συμμετέχει στα κοινά, είναι καλλιεργημένος, έντιμος, βοηθα τους άλλους κλπ.

Στα χρόνια του Βυζαντίου πρότυπο είναι ο Άγιος. Για την Εκκλησία Άγιος είναι ο φίλος του Θεου, αυτός που έχει καθαρθει από τα  πάθη, πέρασε στον φωτισμό και στην τελείωσι και ζει από τώρα τον Παράδεισο. Αυτό είναι το πρότυπο για όλους τους Χριστιανούς μέχρι συντελείας του αιωνος.

Σήμερα πρότυπο είναι ο άνθρωπος της οικονομίας. Αυτός που εργάζεται συνέχεια και καταναλώνει όσο γίνεται περισσότερα υλικά αγαθά.

Τι γίνεται όμως με εκείνους που δεν μπορουν να συμμορφωθουν στην εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα;

Αν δεν πολεμουσε κάποιος για την πατρίδα ηταν άτιμος και μισητός από την κοινότητα. Αυτό ηταν φυσικό, διότι δεν μπορει ο άλλος να σκοτώνεται στον πόλεμο και εσύ να κάθεσαι στο σπιτάκι σου.

Όποιος δεν μπορουσε ή δεν ήθελε να κάνει οικογένεια, για τον α ή β λόγο, ζουσε και πάλι στο περιθώριο, εκτός κι αν έμπαινε στην υπηρεσία κάποιου υψηλου σκοπου. Εάν δεν εργάζεσαι και δεν έχεις γυναικα, είναι δύσκολα τα πράγματα, το λένε και οι ψυχολόγοι. Η εργασία και η γυναικα φανερώνει σε μεγάλο βαθμό και την ψυχική υγεία του ανθρώπου.

Εάν θελήσουμε να εστιάσουμε στον διπλό παράγοντα (που φέρνει αυτό που λένε ευτυχία) «γυναικα-επάγγελμα», θα διαπιστώσουμε πως οι επαναστάτες έχουν ένα κοινό σημειο: δεν τους αρέσει ή δεν μπορουν να εργαστουν στις συνθηκες που τους προσφέρονται [και δεν μπορουν (ή δεν θέλουν για διαφόρους λόγους) να νυμφευτουν].

«Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γένεις νοικοκύρης,
για ν' αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,
χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια* να δουλεύουν.
- Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,
να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν,
και να 'μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους.*
Φέρε μου τ' αλαφρό σπαθί και το βαρύ τουφέκι,
να πεταχτώ σαν το πουλί ψηλά στα κορφοβούνια,
να πάρω δίπλα τα βουνά, να περπατήσω λόγγους,*
να βρω λημέρια* των κλεφτών, γιατάκια* καπετάνων•
και να σουρίξω* κλέφτικα, να σμίξω τους συντρόφους,
που πολεμούν με την Τουρκιά και με τους Αρβανίτες».

Πουρνό* φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται.
«Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τις πάχνες!
- Καλώς το τ' άξιο το παιδί και τ' άξιο παλικάρι».

Ν.Γ. Πολίτη, Δημοτικά τραγούδια, Γράμματα